Kogelgloeioven
In een van de zalen van ons museum kan je een aantal grote ijzeren kogels zien liggen. Vooral bij een rondleiding met jongeren komt dan automatisch de vraag: “waarom liggen die hier en waarvoor werden deze ijzeren bollen gebruikt?”
Kogels op zaal
Pak de fiets en rijdt langs de Brielse Maas richting Oostvoorne. Zo ongeveer halverwege zie je in verte, hoog op een dijk, een vierkantige stenen toren staan, dat is De Stenen Baak. Deze toren werd in 1630 gebouwd en verving eerdere vuurtorens van hout die waren afgebrand. Rond 1780 kreeg de toren een militaire functie binnen de verdedigingswerken van Brielle. Dit verdedigingswerk had ten doel het voorkomen van de doorvaart over de Maas van vijandelijke schepen.
De Stenen Baak
Oorspronkelijk waren er wel twintig kanonnen opgesteld, nu staan er slechts drie. Het doorvaren werd belemmerd door het afvuren van kogels.
Deze kanonskogels zijn gegoten gietijzeren bollen, die in hun beginjaren werden gegoten door de klokkengieters uit die tijd. Hieruit zijn later de gespecialiseerde kanongieterijen ontstaan. Sommige klokkengieters gaven hun ‘naamkaartje’ af door middel van een logo in de bol (zie foto).
Prins Maurits voerde in 1590 standaardisering van kogels in, variërend van 48-ponder tot 3-ponder. De kanonnen werden vernoemd naar het theoretisch gewicht van de kogel. Bijvoorbeeld, een drieponder kanon verschoot kogels met een diameter van 72 mm terwijl de loop ongeveer 77 mm wijd was. Deze speling was noodzakelijk in verband met achterblijvende restanten van kruit.
De kogels werden roodgestookt in de kogelgloeioven, een gebouwtje dat zich in het midden van het kustbatterij bevond. Daarna werden ze afgevuurd op voorbijvarende vijandelijke houten schepen. De roodgloeiende ijzeren kogels doorboorden dan niet alleen het schip maar staken het ook in brand, erg vriendelijk was men vroeger niet!
De oorspronkelijke kogelgloeioven werd ooit gesloopt. In 1955 stuitte men op de fundering van de oude kogeloven. Aan de hand van militaire beschrijvingen werd de kogeloven in 1957 in dezelfde grootte herbouwd. Op die manier kan een stukje maritieme en militaire historie in herinnering worden gehouden.
Helaas bevindt de oven zich in zeer slechte staat en zal gerestaureerd moeten worden.
Ga er eens kijken en verwonder u. Kogels vindt u er niet, die zijn in ons museum te bewonderen.
